POLSKI ZWIĄZEK DZIAŁKOWCÓW

Krajowy Zarząd

Informacja

w/s sytuacji planistycznej ROD w kontekście założeń projektu rozporządzenia opracowanego przez Ministra Rozwoju i Technologii

W Ministerstwie Rozwoju i Technologii opracowano projekt rozporządzenia dotyczącego tzw. stref planistycznych.  Rozporządzenie precyzuje zasady sporządzania planów ogólnych gmin – dokumentów, z którymi będą musiały być zgodne plany zagospodarowania przestrzennego. Analizy PZD wskazują, że projekt już za dwa lata może skutkować zakazem ujawnienia ROD w planach miejscowych na większości terenów gmin. Pomimo wniosków PZD, przedstawiciele resortu odmawiają skorygowania dokumentu. W obecnym kształcie projekt może dotknąć nawet 60 % ROD. W negatywnym scenariuszu ich istnienie będzie sprzeczne z planem miejscowym, co otworzy drzwi do ich likwidacji, nawet na cele komercyjne. PZD podjął kampanię na rzecz zmodyfikowania przepisów, jak dotychczas postulaty działkowców są ignorowane.

Propozycja przepisów zagrażających ROD

ROD bez szans na plany miejscowe? 

Zmieniły się przepisy dotyczące planowania przestrzennego. Nowa ustawa wymaga, by do końca 2025r. wszystkie gminy uchwaliły tzw. plany ogólne, w których tereny gmin zostaną podzielone na tzw. strefy funkcjonalne. Uchwalane miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego (mpzp) będą musiały być zgodne z planem ogólnym. Szczegółowe przeznaczenie terenu (opisane w mpzp) będzie musiało być zgodne ogólnym przeznaczeniem, tj. strefą funkcjonalną przyjętą dla danego obszaru.

         Ustawa wprowadza 13 rodzajów stref, ale szczegółowe określenie, co może być wprowadzane do mpzp w danej strefie, określi rozporządzenie. Właśnie trwają nad nim prace. Z punktu widzenia działkowców, kształt projektu nie wygląda najlepiej. Na 13 stref, ogrody działkowe mają być dopuszczalne zaledwie w 2. Zatem statystycznie tylko 2/13 (7%) powierzchni gminy będzie objęte obszarami, na  których będzie szansa wprowadzenia ROD do mpzp. Są to strefy „zieleni” oraz „zabudowy jednorodzinnej”.

Na opracowywania planów ogólnych gminy będą miały bardzo mało czasu (2 lata). Można się więc spodziewać, że przeważy tendencja, by określając strefę dla danej części gminy, kierować się dominującym obecnie sposobem zagospodarowania terenu. Co to może oznaczać w praktyce? Obszary miast z dużą ilością osiedli mieszkaniowych, trafią do strefy zabudowy wielorodzinnej;  okolice torów – do strefy kolejowej; sąsiedztwo zakładów – do strefy gospodarczej, tereny z rolnictwem – do rolniczej itd. 

         Przypomnijmy, aż w 11 z 13 stref, projekt rozporządzenia zakazuje wprowadzania ROD do mpzp. Wejście w życie tych przepisów oznaczałoby, że ogrody zlokalizowane w sąsiedztwie innym niż domy jednorodzinne lub zieleń, niemalże z założenia pozbawiono by szans na wprowadzenie do planów miejscowych.

         Dlaczego projekt zagraża istnieniu ROD?

         Nowe przepisy wprowadzono, by przymusić gminy do szybkiego opracowywania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Jeżeli zatem większość obszarów gmin, na etapie opracowywania planów ogólnych, trafi do stref, w których zakazano ujawniania ogrodów działkowych w planach miejscowych, a to zakłada rozporządzenie, to później nie będzie już  innej opcji – teren ROD w mpzp będzie musiał być przeznaczony na inny cel. Tymczasem zgodnie z ustawą, przeznaczenie w planie miejscowym obszaru ROD na inny cel otwiera możliwość dla przymusowej likwidacji ROD. Zatem kształt rozporządzenia zaważy na tym, ile ogrodów stanie przed widmem likwidacji.

         PZD apeluje o korektę projektu

Analiza projektu rozporządzenia spowodowała, że Krajowy Zarząd PZD wystąpił do ministra Waldemara Budy, kierującego resortem przygotowującym dokument, o radykalne zwiększenie liczby stref funkcjonalnych, w których dopuszczalne będzie wprowadzanie ROD do planów miejscowych. Warto zauważyć, że o ile ogrody działkowe dopuszczono zaledwie w 2 strefach, to np. zieleń naturalną w każdej (tj. 13). Przesłanki takiej decyzji są całkowicie niezrozumiałe. Nie trzeba być specjalistą by skonstatować, że na całych połaciach miast ogrody działkowe to częstokroć najbardziej naturalny obszar zieleni, a znalezienie tam terenów takich jak las, jest praktycznie niemożliwe. Aby zatem faktycznie chronić zieleń w miastach, rozporządzenie powinno tworzyć mechanizmy ochrony ogrodów działkowych. Niestety, obecnie jest wręcz przeciwnie.

Kampania społeczna ws. ochrony ROD

Jeżeli niebezpieczny dla działkowców projekt nie zostanie zmodyfikowany i wejdzie w życie, brak wiedzy (czy wyobraźni) nie będzie usprawiedliwieniem dla decydentów. Z całego kraju do ministerstwa skierowano już kilkaset wystąpień w tej sprawie. W ślad za KZ PZD, stanowiska wysłały okręgowe zarządy PZD, ROD, a nawet indywidualni działkowcy. Szeroki odzew nie może dziwić. Sprawa dotyczy ROD, w których z działek korzystają setki tysięcy rodzin, ogrodów położonych na terenach miast, ale niekoniecznie w sąsiedztwie zabudowy jednorodzinnej lub terenów zielonych. Dla nich wszystkich, brak modyfikacji projektu rozporządzenia w zakresie stref planistycznych już wkrótce może oznaczać zagrożenie przymusową likwidacją. Zachęcamy wszystkich działkowców i przyjaciół ROD do włączenia się do tej kampanii.

Krajowy Zarząd

Polskiego Związku Działkowców

Warszawa 11 października 2023 r.

Rozporządzenie zagraża 500 000 działek

Znaczna część gmin ma jedynie cząstkowe plany zagospodarowania przestrzennego. Dlatego tylko około 40 % ROD ujawnionych jest w planach, jako zieleń działkowa. Projekt rozporządzenia, które może wykluczyć ogrody działkowe z możliwości ujawniania w planach miejscowych, dotyczy ok. 60% ROD, w których z działek korzysta przeszło 520 00 rodzin.

Plan miejscowy a likwidacja ROD

Zgodnie z prawem, jeżeli plan miejscowy przewiduje dla terenu ROD przeznaczenie inne, niż ogród działkowy, to właściciel (zwykle jest nią gmina) nabywa prawo do żądania likwidacji ogrodu.

Projekt zakłada, że już na etapie sporządzania planu ogólnego, większość terenów gmin trafi do stref, w których w planach miejscowych nie będzie można wprowadzić ROD. Na 13 stref, jedynie 2 dopuszczą lokowanie ROD w planie miejscowym. Na określenie granic stref gminy mają 2 lata. Zdaniem specjalistów to bardzo krótki okres. W takich warunkach łatwo o to, by ogrody trafiły do stref wykluczających je z planu miejscowego. Droga do przejęcia ROD na cel komercyjny stanie się dużo krótsza i wygodniejsza.

11 z 13 stref planistycznych zakazuje ROD w planie miejscowym

Strefa z zakazem dla ROD

1)            zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna;

2)            komunikacyjna;

3)            zabudowa zagrodowa;

4)            usługowa;

5)            handel wielkopowierzchniowy;

6)            gospodarcza;

7)            produkcji rolniczej;

8)            infrastrukturalna;

9)            cmentarzy;

10)         górnictwa;

11)         otwarta;

Strefa dopuszczająca ROD

1 ) zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna;  (ROD dopuszczalne)

2) zieleń i rekreacja; (ROD dopuszczalne)

W dniu 9 października br. delegacja PZD spotkała się z przedstawicielami Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT) w sprawie przygotowywanych przepisów o planowaniu przestrzennym, które mają zasadnicze znaczenie dla zabezpieczenia istnienia ROD. Na czele delegacji związkowej stał Prezes PZD Eugeniusz Kondracki, któremu towarzyszyli r. pr. Bartłomiej Piech oraz r. pr. Tomasz Terlecki z Biura Prawnego PZD, a także Mateusz Macianty – Dyrektor Biura Okręgu Śląskiego. Ze strony rządowej udział wzięli Dyrektor Departamentu Planowania Przestrzennego Michał Gil, a także jego zastępca Łukasz Marciniak.

Spotkanie odbyło z inicjatywy Ministerstwa, które chciało poznać stanowisko Związku w sprawie kontrowersyjnych przepisów z projektu rozporządzenia do nowej ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przepisy te zostały opracowane przez MRiT i określają charakterystykę i profil funkcjonalny poszczególnych stref planistycznych, które będą miały fundamentalne znaczenia dla przyszłości dla ROD. Nowe przepisy przewidują bowiem, że przyszłe plany miejscowe będą musiały być zgodne z zapisami tzw. planu ogólnego, który zastąpi dotychczasowe studia zagospodarowania przestrzennego. W ramach tego planu ogólnego nastąpią generalne rozstrzygnięcia co do podziału terytorium gminy na konkretne strefy planistyczne, np. na strefę komunikacyjna, czy też strefę wielofunkcyjną z zabudową mieszkaniową.

Podczas spotkania Prezes Kondracki i Dyrektor Piech zwracali uwagę na zagrożenia wynikające z projektu rozporządzenia dla ogrodów i działkowców. Wskazali zwłaszcza, że nie przewidziano odrębnej strefy planistycznej dla ROD. I choć przedmiotowe przepisy rozporządzenia wskazują, jakie konkretne funkcje będą mogły być realizowane w poszczególnych strefach planistycznych, to z tych regulacji wynika, że ROD będą mogły być przewidziane jedynie w dwóch z trzynastu stref planistycznych, tj. strefie mieszkaniowej jednorodzinnej oraz strefie zieleni i rekreacji. W rezultacie zakwalifikowanie terenu położenia ROD do innej strefy całkowicie uniemożliwi jego ujawnienia w przyszłym planie miejscowym. Zagrożenie to jest o tyle realne, że ROD obecnie znajdują się w różnorodnym otoczeniu, które – według przyszłych przepisów – prawdopodobnie będą kwalifikowane według dominującej funkcji danego terenu, np. ROD położone przy trasach drogowych zapewne znajdą się strefie komunikacyjnej, która nie przewiduje możliwości funkcjonowania ROD w swoich granicach. W efekcie takie ROD nie będą mogły zostać przewidziane w planie miejscowym, co już stanowi formalną podstawę do jego likwidacji w przyszłości. Dlatego też przedstawiciele PZD stanowczo sprzeciwili się takim rozwiązaniom i zgłosili postulat zmiany przedmiotowych przepisów. Zaproponowali mianowicie, aby funkcja ROD była dopuszczalna w każdej z przewidywanych stref planistycznych. W ten sposób wszystkie istniejące ogrody miałyby szansę na wprowadzenie do planów miejscowych. Warto przy tym zaznaczyć, że projekt rozporządzenia dopuszcza w każdej ze stref np. zieleń naturalna.

W odpowiedzi na przedstawiony postulat, przedstawiciele MRiT uznali, że obawy wyrażone przez środowisko działkowców są przesadzone. Całkowicie przy tym zbagatelizowano argumentację Związku, usiłując ją podważyć poprzez  interpretację, która nie znajdowała pokrycia w literalnym brzmieniu przepisów, które resort sam przygotował. Jednak pomimo dalszych perswazji o konieczności zmiany rozporządzenia, urzędnicy MRiT pozostali nieugięci w swoim przekonaniu o prawidłowości tego dokumentu, który – w ich ocenie – dostatecznie zabezpiecza prawa i interesy działkowców i ROD.

W związku z powyższym każda ze stron pozostała przy swoim stanowisku. Oznacza to, że w dalszym ciągu istnieje zagrożenie wprowadzenia przepisów, które potencjalnie mogą przyczynić się do likwidacji znacznej części ROD. Dlatego na obecnym etapie sprawą najwyższej wagi jest intensyfikacja działań w celu takiej zmiany tych przepisów, aby miały na względzie słuszne interesy polskich działkowców. W tym celu konieczna jest wsparcie ze strony całego środowiska, a zwłaszcza przedstawicieli ogrodów i okręgów, inicjatywy podjętej przez Krajowy Zarząd PZD w zakresie zabezpieczenia istnienia tysięcy ROD poprzez ich uwzględnienie w obowiązujących planach zagospodarowania przestrzennego.

BIURO PRAWNE PZD