Wojewódzki Sąd Administracyjny po raz kolejny stwierdził, że obowiązki ROD w zakresie udostępniania informacji publicznej zasadniczo obejmują działalność finansową z zakresu rozliczenia dofinansowania dotacji lub wykonywania zadań zleconych z udziałem środków publicznych, a nie całość funkcjonowania ROD.

Ostatnio orzeczenie w tej sprawie wydał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim – sygnatura akt: II SAB/Go 124/19. Należy podkreślić, że Polski Związek Działkowców zawsze stał na stanowisku, aby rozliczenia środków publicznych, jakie otrzymują ROD były jasne i transparentne. I do tego zobowiązywał wszystkie ROD. Jednak zgłaszane do ROD wnioski o udzielanie informacji publicznej wielokrotnie wykraczały poza obowiązki wynikające z przepisów. Co więcej – oczekiwania od społecznie działających organów takiej formy realizacji zadań, jak od profesjonalnych organów administracji publicznej, budziły kontrowersje. Trzeba bowiem zdać sobie sprawę z tego, że sfinalizowanie tych zapytań skutkowałoby dużą ilością pracy i generowało poważne wydatki, na które najzwyczajniej ROD nie były i nie są przygotowane.

Podkreślić należy, że kwestie związane z finansami ROD są przedstawiane na walnych zebraniach, w których udział biorą członkowie Polskiego Związku Działkowców. Dodatkowo wszelkie informacje, w tym też uchwały dotyczące finansów i opłat podejmowane przez walne zebrania są wywieszane na tablicach informacyjnych znajdujących się w ROD. W ten sposób każdy użytkownik działki może się z tym informacjami zapoznać. Zarząd ROD zapewnia działkowcom także uzyskanie informacji dotyczących finansów w ROD podczas pełnionych w biurze Zarządów ROD dyżurów.  

Regulamin ROD ani inne przepisy obowiązujące w PZD nie zabraniają działkowcowi montowania kamer na działce rodzinnej.

Należy więc uznać, że jest on uprawniony do instalacji monitoringu na swojej działce m.in. w celu zapewnienia bezpieczeństwa osób na niej przebywających, czy też ochrony mienia ogrodowego (przed dewastacją lub kradzieżą). Jest to działanie uzasadnione zarówno w ramach porządku prawnego, jak i wykonania praw wynikających z umowy dzierżawy działkowej.

Jednakże, jak każde prawo, również i to prawo podlega ograniczeniom. Tym ograniczeniem jest sfera praw osobistych przysługujących innym osobom. Innymi słowy, prawo działkowca do podjęcia ustalonych działań dotyczących bezpieczeństwa kończy się tam, gdzie zaczyna się prawo innego działkowca m.in. do prywatności i do wizerunku.

Należy zatem przyjąć, że można instalować na działce w ROD kamerę rejestrującą obraz lub dźwięk. Nie może ona jednak obejmować swoim zasięgiem sąsiedniej działki. Działanie polegające na rejestrowaniu obrazu działki sąsiada i wizerunków osób na niej przebywających stanowi bowiem naruszenie dóbr osobistych tj. prawa do prywatności oraz prawa do wizerunku.

Takie prawo podlega ochronie prawnej. Zgodnie z art. 24 § 1 i 2 kodeksu cywilnego, osoba, której dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. A w razie dokonanego naruszenia może także żądać od osoby, która dopuściła się naruszenia, aby dopełniła ona czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie może on również żądać zadośćuczynienia pieniężnego lub zapłaty odpowiedniej sumy pieniężnej na wskazany cel społeczny. Jeżeli wskutek naruszenia dobra osobistego została wyrządzona szkoda majątkowa, poszkodowany może żądać jej naprawienia na zasadach ogólnych.

 Ww. roszczenie, działkowiec powinien kierować bezpośrednio do działkowca, który dopuścił się naruszenia dóbr osobistych.

MAP  

Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy o ROD, do likwidacji ROD lub jego części na cel publiczny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, stosuje się przepisy tej ustawy dotyczące wywłaszczenia nieruchomości z uwzględnieniem warunków określonych w art. 21,22 i 24 ustawy o ROD.

W przypadku ww. likwidacji ROD na cel publiczny np. pod drogę,  podmiot likwidujący zobowiązany jest wypłacić działkowcom m.in. odszkodowanie za składniki majątkowe znajdujące się na działkach, a stanowiące ich własność. Ustalenie wysokości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego w formie operatu szacunkowego, finansowanego przez podmiot likwidujący (art. 22 ust. 1 i 2 ustawy o ROD).

W związku z otrzymanym odszkodowaniem, powstaje problem, czy od przedmiotowego przychodu należy zapłacić podatek dochodowy od osób fizycznych tzw. PIT.

Odpowiedzi w tej sprawie, nie odnajdziemy wprost w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem konieczne jest sięgniecie do orzecznictwa oraz zapoznanie się z indywidulanymi interpretacjami podatkowymi, których przedmiotem jest ww. zagadnienie prawne.

Niniejszą sprawą zajął się m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, który w wyroku z dnia 20.08.2014 r. (sygn akt. I SA/Gl 79/14) jednoznacznie przesądził ww. kwestię prawną i uznał, że „wypłata odszkodowania za składniki majątkowe znajdujące się na likwidowanych rodzinnych ogródkach działkowych, ustalonego w oparciu o odpowiednie stosowanie przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, podlega zwolnieniu z podatku dochodowego od osób fizycznych zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 29 u.p.d.o.f.”. WSA w ww. wyroku potwierdził utrwalone przez PZD stanowisko, że odszkodowania z tytułu likwidacji ROD lub jego części na cel publiczny korzystają ze zwolnienia z podatku PIT, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 29 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Ustawa ta bowiem zwalnia z opodatkowania m.in. „przychody uzyskane z tytułu odszkodowania wypłacanego stosownie do przepisów o gospodarce nieruchomościami”.  A w przypadku likwidacji ogrodu na cel publiczny, działkowcowi przysługuje odszkodowanie ustalane stosowanie do zasad określonych w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Powyższą wykładnię przepisów prawa potwierdził również Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w indywidualnej interpretacji podatkowej z dnia 15.11.2016 r. (sygnatura: 1462-IPPB4.4511.1074.2016.1.PP).

W związku z tym, że ww. orzeczenie sądowe i indywidualna interpretacja podatkowa są tylko wiążące w określonych stanach faktycznych, zachęcamy działkowców, którzy otrzymali odszkodowania z tytułu likwidacji do skontaktowania się w konkretnej sprawie z właściwym urzędem skarbowym! Można również wystąpić do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wydanie indywidualnej interpretacji podatkowej (więcej informacji dostępnych jest na: http://www.kis.gov.pl/zalatwianie-spraw/wydawanie-interpretacji).

MAP

Zgodnie z ustawą o ROD, wnuk może w dwojaki sposób nabyć działkę po babci lub dziadku, będącym działkowcem.

Jeżeli, nabycie działki ma nastąpić za życia działkowca, powinien wraz z babcią lub dziadkiem – w zależności komu przysługuje tytuł prawny do działki, podpisać umowę przeniesienia praw do działki. Umowa taka powinna być podpisana w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi (uwaga: przedmiotowa forma nie jest tożsama z aktem notarialnym).  Wzór umowy dostępny jest na: http://pzd.pl/artykuly/20923/92/Umowa-przeniesienia-prawa-do-dzialki.html. Szczegółowe kwestie przenoszenia prawa do działki reguluje art. 41 ustawy o ROD.

Natomiast w przypadku nabycia działki po śmierci działkowca (niepozostającego w związku małżeńskim, tj. wdowca, rozwodnika czy też kawalera/panny), wnuk w terminie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia śmierci babci lub dziadka powinien złożyć do zarządu ROD wniosek o zawarcie umowy dzierżawy działkowej (wzór dostępny na: http://pzd.pl/artykuly/13118/92/Wniosek-osoby-bliskiej-o-ustanowienie-prawa-po-zmarlym-dziakowcu.html.).

Zarząd ROD będzie miał obowiązek zawarcia z wnuczkiem umowę dzierżawy działkowej, gdy stwierdzi, że:

• osoba składająca wniosek jest wnukiem zmarłego działkowca oraz,
• spełnia on przesłanki ustawowe do bycia działkowcem

– o ile nie wpłynęło więcej wniosków od osób bliskich o zawarcie umowy dzierżawy działkowej. Wówczas o przydziale działki będzie decydował sąd.

Umowa dzierżawy działkowej powinna być podpisana pomiędzy wnukiem a zarządem ROD nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od dnia śmieci działkowca, w zwykłej formie pisemnej (uwaga: oznacza to, że nie musi zawierać podpisów notarialnie poświadczonych ani nie musi być zawarta w formie aktu notarialnego). Wzór umowy dzierżawy działkowej dostępny jest na:  http://pzd.pl/artykuly/12089/92/Umowa-dzierzawy-dzialkowej.html.). Kwestie nabywania działki po śmierci działkowca reguluje art. 38 ustawy o ROD.

MAP  

W ROD najczęściej występują 3 rodzaje opłat związanych z zużyciem energii elektrycznej. Pierwsza z nich, to opłata przeznaczona na pokrycie kosztów zużycia energii elektrycznej na działce ogrodowej.

Druga, to opłata przeznaczona na pokrycie kosztów zużycia energii dostarczanej na teren ogólny i infrastrukturę ogrodową m.in. na oświetlenie alei czy też zasilenie w prąd domu działkowca. Natomiast trzecia opłata, zwana potocznie „opłatą energetyczną” przeznaczona jest na pokrycie strat na przesyle energii elektrycznej na terenie całego ogrodu.

Zasady ustalania przez zarząd ROD wysokości opłaty energetycznej zostały określone w uchwale nr 285/2015 Krajowego Zarządu Polskiego Związku Działkowców (ówczesnego Prezydium KR PZD) z dnia 5 listopada 2015 r. w sprawie zasad korzystania z energii elektrycznej  w rodzinnych ogrodach działkowych. Zgodnie z przedmiotową uchwałą, podstawą obliczenia wysokości opłaty energetycznej na dany rok, powinna stanowić różnica pomiędzy roczną opłatą za dostawę energii przez dostawcę zewnętrznego a środkami wynikającymi z sumowania wszystkich podliczników w ROD tj. podliczników, które mierzą zużycie prądu na działkach, ale i  na terenie ogólnym. Przy obliczaniu wysokości opłaty energetycznej powinny zostać wzięte pod uwagę w szczególności dane z roku ubiegłego – straty wynikające z różnic pomiędzy wskazaniami licznika głównego, a sumą wskazań wszystkich podliczników do niego podłączonych, jak również  nadwyżki lub niedobory z poprzedniego roku.

W przypadku wystąpienia nadwyżki opłaty energetycznej, warto pamiętać, że można ją przeznaczyć wyłącznie na obniżenie opłaty energetycznej w roku kolejnym lub na nakłady na sieć ogólnoogrodową. [MAP]