Zgodnie z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt koty wolno żyjące, „to zwierzęta nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od człowieka”(art. 4 ust 21). Zgodnie z art. 21 zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu. Koty bezdomne z mocy ustawy są podległe opiece gminy, której zadaniem własnym jest m.in. kastrowanie/sterylizacja, dokarmianie czy zapewnienie miejsca w schronisku
Zgodnie z § 68 ust. 10 Regulaminu ROD działkowcom i innym osobom przebywającym na terenie ROD zabrania się stałego utrzymywania kotów na działce, jednak nie ma możliwości ograniczenia przemieszczania się kotów wolno żyjących.
Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o ochronie zwierząt zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.
W art. 11a ww. ustawy określono obowiązki gminy. Rada gminy wypełniając obowiązek, o którym mowa w art. 11 ust. 1, określa, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca, program opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt. Program, o którym mowa, obejmuje w szczególności:
1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt;
2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie;
3) odławianie bezdomnych zwierząt;
4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt;
5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt.
Zarówno Zarząd ROD, jak i każdy działkowiec, czy mieszkaniec gminy, powinien mieć możliwość wystąpienia do Urzędu Miasta z wnioskiem o podjęcie działań w celu kastracji/sterylizacji kotów wolno żyjących na danym obszarze miasta zgodnie z obowiązkami nałożonymi na gminy przez ustawę o ochronie zwierząt.
Na terenie większości miast w okresie wiosennym oraz jesiennym wyłaniane są stowarzyszenia (wolontariusze), które w ramach działań finansowanych przez miasto wyłapują koty wolno żyjące do kastracji/sterylizacji, co pozwala uregulować populację kotów wolno żyjących w danym rejonie.
Celem akcji jest zapobieganie bezdomności zwierząt i niekontrolowanego rozrodu wolno żyjących kotów, bowiem ograniczenie liczebności populacji kotów jest najlepszą metodą poprawiającą ich dobrostan. Koty wolno żyjące to zwierzęta, które stanowią stały element ekosystemu miejskiego.
Akcja sterylizacji i kastracji wolno żyjących kotów zazwyczaj obejmuje:
•wyłapywanie wolno żyjących kotów przez osoby dokarmiające zwierzęta tzw. „karmiciela kotów”;
•dostarczenie wyłapanych kotów do wskazanej lecznicy na terenie gminy, gdzie poddane zostaną zabiegom sterylizacji lub kastracji;
•odebranie kotów przez tzw. „karmiciela kotów” po zabiegu i wypuszczenie w miejsca wcześniejszego ich bytowania.
Radca prawny Mateusz Kubasiak