Na działce powstaje ogromna ilość masy organicznej, która zamiast trafić do śmietnika, może zostać odpowiednio zagospodarowana. Zrównoważona gospodarka odpadami, pochodzącymi z działki, to jeden z elementów troski o przyrodę. Według założeń permakultury, biodegradowalne odpady to nic innego jak potencjał, z którego można nadal czerpać. Inspirowanie się naturą i stosowanie jej zasad, pozwala przywrócić naturalnemu środowisku jego pierwotną równowagę.

 Palenie to nie metoda. Bezmyślne niszczenie bogactwa materii organicznej to nieoceniona strata dla środowiska przyrodniczego. Rozpalanie ognisk powoduje degradację gleby – całkowicie niszczy życie mikrobiologiczne oraz cenne związki i połączenia organiczno-mineralne, które są odpowiedzialne za żyzność gleby. To dzięki próchnicy powstaje struktura gruzełkowata, gwarantująca odpowiednie warunki powietrzno-wodne gleby. Ponadto, spalanie części roślin pochodzących z działki, zwłaszcza na terenach miejskich, jest przyczyną zadymiania i jest niezgodne z miejscowymi przepisami oraz Regulaminem ROD (§68 pkt 5).

Kompost. Zgodnie z §42 Regulaminu ROD, działka musi być wyposażona w kompostownik, a każdy działkowiec ma obowiązek kompostowania odpadów pochodzenia organicznego. W kompostowniku, w procesie przemian mikrobiologicznych z materii organicznej powstaje pełnowartościowy nawóz.  Należy pamiętać, że wszystkie rośliny uprawiane na działce czerpią składniki pokarmowe z gleby. Cała materia organiczna powstała na terenie ogrodu, podczas wzrostu „zabiera” część związków mineralnych, zubożając tym samym środowisko glebowe. Kompostując materiały pozyskane z resztek pożniwnych i innych części roślin oraz stosując nawożenie kompostem, umożliwiamy częściową rekompensatę pobranych z gleby składników. Poza tym wyrzucenie resztek organicznych jest zwykłym marnotrawstwem, a ich spalanie, jak już wspomniano, jest niezgodne z prawem.

Na kompost można przeznaczyć pochodzące z działki części roślin  tj. skoszoną trawę, chwasty, resztki pożniwne, gałęzie po cięciu drzew oraz odpadki kuchenne np. fusy z kawy, herbaty, skorupki jajek, obierki uprawianych w naszym klimacie owoców i warzyw. Materiał układa się warstwowo i przesypuje co 30 cm ziemią, z dużą zawartością części ilastych lub ziemią kompostową. Dobrym rozwiązaniem są też startery do kompostu zawierające szczepy bakterii i grzybów odpowiedzialnych za rozkład materii organicznej. Preparaty stosuje się w formie roztworu lub przesypując poszczególne warstwy kompostu. Drugi sposób wymaga podlania materiału.

 Wermikompost. Dużą popularność ze względu na właściwości próchnico-twórcze ma tzw. kompost koprolitowy (wermikompost), który powstaje przy udziale dżdżownic. Te bezkręgowce najczęściej „przerabiają” całość substratu w którym żyją. Ze względu na swoje upodobanie do materii organicznej i utrzymującej się wilgotności środowiska, chętnie zasiedlają kompostowniki.  Spośród naszych rodzimych gatunków, których na terenie naszego kraju występuje ponad 20, coraz większą popularnością cieszą się tzw. dżdżownice kalifornijskie Eissenia foetida, hodowane ze względu na dużą zdolność przetwarzania materii organicznej. Charakteryzuje je większa zdolność rozrodcza oraz długość życia, która w optymalnych warunkach może osiągnąć nawet kilkanaście lat.Do kompostu można wprowadzić kupioną populację dżdżownic hodowlanych lub zwabić zasiedlające glebę gatunki np. przekopując z glebą przefermentowany obornik koński lub bydlęcy. Kompostowanie jest wyrazem troski o Ziemię oraz umiejętności wykorzystania nadwyżek produkowanej w ogrodach biomasy.

Ściółkowanie to inny sposób wykorzystania materii pochodzącej z działki, szczególnie przydatny dla posiadaczy drzewek owocowych wymagających intensywnej pielęgnacji. Na rabatach kwiatowych oraz wokół drzew i krzewów uprawianych na działce rozkłada się korę sosnową, zrębki lub przekompostowane trociny drzewne.  Aby ściółki mogły spełniać swoją rolę, grubość materiału nie powinna być mniejsza niż 10 cm. Dlatego należy je systematycznie uzupełnić, zwłaszcza wokół roślin wrażliwych na mróz. Rozkładanie ściółki wpływa korzystnie na utrzymanie prawidłowej wilgotności gleby, poprawia jej strukturę, warunki termiczne oraz ogranicza występowanie chwastów.

Ważnym etapem pozyskania materiałów ściółkujących jest zrębkowanie gałęzi i drewna pozostałego po cięciu i prześwietlaniu drzew. Przy użyciu rębaka lub rozdrabniacza do gałęzi, można zagospodarować te odpady z korzyścią dla gleby i środowiska. W zależności od wielkości zrębków, zmienia się sposób ich wykorzystania. Najdrobniejsze części przeznacza się na kompost, większe można rozłożyć jako ściółkę, a najgrubsze kawałki drewna nadadzą się do konstrukcji podwyższonych grządek (jako warstwa drenująca).

dr inz.  Anna Ewa Michowska, PZD Okręg w Lublinie