Późnowiosenne przymrozki narobiły sporo szkód w działkowych uprawach. Część działkowców zdecydowała się usunąć ścięte przez mróz pomidory i posadzić nowe. Jako Instruktorzy SSI namawiamy ich do tego, aby nie wyrzucali pomidorów do pojemników na odpady tylko na kompostownik, ponieważ są to zdrowe rośliny.

 Jednocześnie uczulamy działkowców, aby nie wyrzucali odpadów roślinnych do kontenerów, ponieważ muszą one trafić na kompostownik, zgodnie z Regulaminem ROD. Przypominamy działkowcom, że za złą segregację odpadów grożą kary finansowe.

 Wykonując nasadzenia zastępcze trzeba pamiętać o dobrym sąsiedztwie roślin: do marchewki można dosadzić cebulę lub fasolę karłową, do pomidorów – selery  czosnek, bazylię, sałatę albo wysiać wczesną karotkę. Grządki z warzywami warto obsadzić aksamitką, która przyciąga do siebie nicienie, przez co nie atakują one uprawianych warzyw.

 Opryskujmy uprawiane rośliny rozcieńczoną 1:10 gnojowicą z pokrzywy. Dzięki temu wzmocnią się. Można już nastawić gnojowicę ze skrzypu, którą po rozcieńczeniu 1:5 można opryskać wszystkie rośliny, aby nie chorowały.

 Warto zebrać piołun i albo rozsypać listki po grządce albo zrobić wyciąg z ziela. Piołunowa gorycz odstraszy ślimaki, a jeśli wlejemy wyciąg do norek, to na jakiś czas odejdą z działki nornice i krety.

 Wyciągiem z czosnku rozcieńczonym 1:1 lub wyciągiem z łusek cebuli można opryskać mszyce na uprawianych warzywach. Szczególnie trzeba zadbać o koper, ponieważ już skręcają się listki – właśnie przez żerowanie mszyc. Owady te można potraktować opryskiem z płynu do mycia naczyń: 1 łyżeczka na 1 litr wody.

 Mamy zimną i wilgotną wiosnę, dlatego trzeba obserwować posadzone pomidory. Jeśli tylko pojawią się pierwsze objawy zarazy ziemniaczanej warto opryskać je drożdżami: pół kostki (50g) na 8 litrów wody. Po dokładnym rozpuszczeniu pryskamy pomidory, a także ogórki zapobiegawczo na choroby grzybowe.

Edward Nowak – Instruktor Krajowy SSI

Stanisław Surowiec – Instruktor Okręgowy SSI

w Okręgu Podkarpackim PZD

Wiosna już w pełni, zaraz zacznie się lato, czas zatem na cięcie krzewów ozdobnych. Niektóre z nich zdążyły już przekwitnąć (np. wierzba, forsycja, tamaryszek, złotlin), inne jeszcze kwitną (kaliny, krzewuszki, kolkwicje).

Zaniechanie cięcia powoduje słabsze kwitnienie, jak również przerastanie gałązkami, na których  nie zawiązują się kwiaty lub pojawiają się tylko na szczytach pędów. Tracą one wtedy na swojej dekoracyjności.

Cięcie wybranych krzewów ozdobnych:

– forsycję –  tniemy zaraz po kwitnieniu. Tolerująca mocne cięcie nadaje się na żywopłoty. Zbyt późne cięcie – letnie lub jesienne pozbawia ją zawiązanych już pąków i bardzo ogranicza kwitnienie w następnym sezonie.

– jaśminowiec –  jest również krzewem zawiązującym pąki kwiatowe latem, dlatego jeśli przeprowadzimy cięcie pędów zeszłorocznych (przed kwitnieniem), wtedy jaśminowiec już nie zakwitnie w bieżącym roku. Przycinamy go po kwitnieniu raz na 2-3 lata na przełomie czerwca i lipca, i skracamy o 1/3 długości. 

– kalina koralowa  i kolkwicja chińska – piękne, bardzo dekoracyjne krzewy, łatwe w uprawie.  Oba dobrze znoszą cięcie mimo, że nie jest ono zabiegiem niezbędnym, jednak pozwoli na lepsze uformowanie i ograniczy wzrost. Po przekwitnięciu pędy skracamy o 1/3 długości, latem w lipcu i sierpniu.

– krzewuszka – cięcie przeprowadzamy zaraz po kwitnieniu, pędy z przekwitniętymi kwiatami skracamy do połowy odrastających nowych pędów. Zbieg przeprowadzany corocznie, pozwoli na lepsze uformowanie krzewu.

– lilak – przycinamy pędy kwiatostanowe zaraz po przekwitnięciu (czekanie do momentu zawiązywania się torebek nasiennych osłabia krzew, mogą zostać przycięte pędy z już zawiązanymi pąki na przyszły rok), dodatkowo tniemy wszystkie ogałacające się pędy tuż przy ziemi.

– mahonia –  jej cięcie nie jest zabiegiem koniecznym, jeśli jednak nie była cięta przez kilka lat, pędy się ogołacają od dołu – i jej wygląd staje się mało atrakcyjny. Tniemy (od kwietnia do czerwca) tuż nad okółkiem liści, w celu pobudzenia do wytworzenia pąków kwitnących w następnym roku. Zaleca się delikatniejsze cięcie co roku, niż mocne raz na kilka lat. 

– tamaryszek drobnokwiatowy – by pięknie i obficie kwitł, co roku należy dość mocno ciąć pędy zaraz po kwitnieniu. Cięcie tamaryszka jest najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym, by nadać mu zwarty, gęsty pokrój.

– tawuła wczesna – cięcie przeprowadza się po kwitnieniu na przełomie maja i czerwca. Zapewnia ono obfite kwitnienie w roku następnym. Wycinamy również pędy ogołocone z liści.

– złotlin japoński – dobrze znosi cięcie i nadaje się na żywopłoty, oprócz przekwitniętych pędów, wycinamy również starsze  3-4 letnie, co zapewni w przyszłym sezonie obfitsze kwitnienie. Należy również pamiętać o wycinaniu odrostów korzeniowych.

– żylistek – cięcie odmładzające starszych krzewów przeprowadzamy co kilka lat na przełomie czerwca i lipca, najgrubsze pędy skracamy o 1/3 długości.

Na bieżąco należy usuwać pędy chore, uschnięte i krzyżujące się zapewniając optymalny dostęp światła, szczególnie te wrastające do środka. Cięcie przeprowadzamy ostrym sekatorem, natomiast do cięcia żywopłotów lepsze będą nożyce.

Nie ma konieczności smarowania ran po cięciu, gdyż krzewy te dobrze znoszą „strzyżenie”.

J. Sielicka

Instruktor ogrodniczy, Okręg w Szczecinie

W poszukiwaniu pożywienia, głównie pędraków, Turkuć podjadek drąży podziemne tunele, przez co uszkadza lub całkowicie niszczy rośliny. Jest uciążliwym szkodnikiem i każdego roku wielu działkowców bezskutecznie z nim walczy.

 Dorosłą formę tego owada znają wszyscy ale nie każdy wie, że w majowe wieczory turkucie wychodzą z ziemi, wydają charakterystyczne wabiące turkanie i szukają partnerów, po czym znów wracają pod ziemię. I to jest idealny moment na ich łapanie. W czerwcu samice składają jaja z których po 3 tygodniach wylęgają się larwy żerujące pod opieką samicy aż do jesieni. A potem turkucie drążą jamy, w których zimują.

 Turkucie wabi do ogrodu zapach pryzmy kompostowej, żyzna, próchnicza i wilgotna ziemia oraz zapach końskiego obornika. Dlatego należy unikać końskiego nawozu oraz podłoży z pieczarkarni.

 Jeśli mamy na działce turkucie, to szukajmy korytarzy i jamek podczas przekopywania ziemi jesienią lub na wiosnę. A w maju, wsłuchajmy się w ich  wieczorne „śpiewy”. Jeśli trafnie zlokalizujemy wejście do podziemnych korytarzy i wkopiemy w ziemię słoik (najlepiej z końskim nawozem), to istnieje duże prawdopodobieństwo, że złapiemy dorosłe owady. I choć za dnia są bardzo ruchliwe, to o poranku i późnym wieczorem ruszają się wolniej. Starajmy się wyłapać jak najwięcej tych szkodników. Turkucie nie lubią zapachu olszy czarnej i kropli miętowych dlatego można wlewać do tuneli wyciąg z olszy albo krople.

Pamiętajmy, że tymi owadami żywi się jeż, dlatego nie wolno stosować żadnych środków chemicznych do walki z turkuciami. Warto przygotować dla jeża stertę liści na zimę, może zagości się na stałe i pomoże ograniczyć liczebność tych szkodników.

Pani Władysława Grochmal z ROD Zalesie w Rzeszowie znalazła sposób na turkucia podjadka. W zależności od uprawianej rośliny potrzebna jest duża lub mniejsza, plastikowa butelka po wodzie. Trzeba usunąć z niej denko i rozciąć butelkę dookoła na 1/3 jej wysokości. Powstały pierścień wciskamy w ziemię, wysiewamy nasiona lub wsadzamy sadzonkę i nakrywamy drugą częścią butelki. W ten sposób można uprawiać ogórki, cukinie, dynie, groch, paprykę i kapustne. A jeśli rośliny urosną, należy ściągnąć wierzchnią część butelki.

Jadwiga Brzozowska

OP PZD Rzeszów

Niezależnie od tego, czy fasola była okryta włókniną czy nie, została porażona przez grzyb Botrytis cinerea, więc mamy szarą pleśń. Teraz na roślinach można zaobserwować brunatniejące liście i pędy. Po pewnym czasie liście zgniją i stopniowo pokryją się charakterystycznym szarym, pylącym nalotem. Przez to, że mamy wilgotną pogodę, zarodniki konidialne pleśni rozniosą się po grządkach i kolejne rośliny ulegną zakażeniu.

Zapobieganie:

• Do wysiewu wybieramy zdrowe nasiona ze zdrowych roślin. Nasion nie zbieramy z roślin, które zostały zainfekowane i które rosną w pobliżu. 
• Fasolę i groch wysiewamy w odpowiedniej rozstawie, na przewiewnym stanowisku, dzięki czemu rośliny szybko przeschną po deszczu.
• Regularnie odchwaszczamy grządki, aby rosnące chwasty nie zagęściły upraw, co spowodowałoby podniesie się wilgotności powietrza i zwiększenie ryzyka wystąpienia choroby. 
• Usuwamy porażone części roślin, które są źródłem infekcji wtórnej. Po zbiorze fasoli i grochu nie wyrzucamy porażonych pędów na kompostownik.
• Podlewamy tylko podłoże, nie rośliny.
• Jeśli nie ma takiej potrzeby, nie okrywamy upraw włókniną.

Zwalczanie:

• Zanim zauważymy pierwsze objawy choroby zastosujmy wywar ze skrzypu polnego rozcieńczony 1:3 lub wyciąg z czosnku bez rozcieńczenia.
• Gdy pojawią się pierwsze objawy choroby zastosujmy Polyversum WP, Swich 62,5 WG lub Topsin M 500 SC.

Po majowych przymrozkach na działkach aktualnie wysiewamy lub sadzimy rozsady warzyw dyniowatych. Należą do nich najbardziej popularne ogórki, coraz częściej uprawiana cukinia oraz różne odmiany dyni. Zaliczamy do nich również rośliny o największych wymaganiach cieplnych jak melony i arbuzy, których amatorów również można spotkać na działkach.

Jedną z godnych polecenia metod uprawy powyższych gatunków jest ściółkowanie powierzchni ich uprawy czarną lub brązową agrowłókniną. Ma ono kilka zalet. Po pierwsze ogranicza to wzrost chwastów na powierzchni uprawianych roślin, a jak wiemy, pielenie uprawianych roślin jest jedną z mniej przyjemnych zajęć. Po drugie, rośliny te wymagają do swojego wzrostu dość dużych powierzchni i wreszcie po trzecie: podłoże do uprawy pod agrowłókniną ma wyższą temperaturę i jest cieplejsze, to zaś lubią, a nawet wymagają tego warzywa dyniowate często określane jako ciepłolubne.

Na załączonych zdjęciach pokazano po kolei jak przygotować stanowisko do wysadzenia roślin w podłoże wyściółkowane agrowłókniną. Pamiętajmy, że wymienione gatunki warzyw mają duże wymagania pokarmowe i bardzo wskazane jest zaprawienie wykopanych do ich posadzenia dołków obornikiem. Następnie przykrywamy powierzchnię uprawy agrowłókniną, przytwierdzamy ją szpilkami, wycinamy otwory stosownie do rozstawy uprawianych gatunków (na załączonych zdjęciach do cukinii), sadzimy rośliny i podlewamy je. W początkowym okresie po posadzeniu roślin można je na noc przykrywać białą agrowłókniną, zwłaszcza jeśli występować będą chłodne noce. Wówczas warzywa szybciej się przyjmą, rozpoczną wzrost i wcześniej zaczną plonować.

Edward Galus

Prezes Okręgu Świętokrzyskiego PZD