Gdy działkowcy są razem, PZD jest nie do zatrzymania!

gru 15, 2025

Ogrody działkowe są czymś więcej niż tylko miejscem uprawy roślin. To przestrzenie, w których zapisujemy kawałki swojego życia — wspomnienia dzieciństwa, zapach świeżej ziemi, smak pierwszych pomidorów z własnej grządki, wspólne śmiechy przy podlewaniu kwiatów. Każda działka jest osobistą historią, ale dopiero razem tworzą niezwykłą opowieść miliona ludzi, którzy wierzą, że warto dbać o zieleń, ludzi i tradycję. Te ogrody żyją naszymi emocjami, troską i codzienną obecnością.

W Polskim Związku Działkowców nie ma miejsca na podziały. Tu nie istnieje „my” i „oni”. Jesteśmy jedną rodziną — różną, ale połączoną miłością do ogrodów i wiarą w to, że wspólnie możemy więcej. To właśnie ta jedność sprawia, że nasze ogrody są silne. Pojedynczy działkowiec może być pominięty, ale głos całej naszej społeczności brzmi jak potężny chór, którego nikt nie może zignorować. Gdy stoimy ramię w ramię, jesteśmy w stanie chronić ogrody przed zagrożeniami, zabiegać o ich rozwój i przekonywać tych, którzy decydują o ich przyszłości, że ROD są dobrem wspólnym o niezwykłej wartości.

Misja PZD żyje w każdym z nas. W dłoniach pochylonych nad sadzonkami, w sąsiedzkiej pomocy, w rozmowach prowadzonych przy furtkach i w tej niezwykłej dumie, kiedy patrzymy na plony swojej pracy. Misja Związku nie jest zapisana na papierze — jest zapisana w naszych sercach. To dzięki niej chronimy ogrody nie tylko przed utratą terenu, ale również przed zapomnieniem. Dzięki niej przekazujemy kolejnym pokoleniom nie tylko rośliny, ale wartości: szacunek, odpowiedzialność, cierpliwość i miłość do przyrody.

Naszą siłą są wartości, które łączą nas od dziesięcioleci. Jedność, która sprawia, że każdy działkowiec — niezależnie od wieku, doświadczenia czy rodzaju upraw — jest ważny. Odpowiedzialność, która nakazuje nam zostawić ogrody w lepszym stanie, niż je zastaliśmy. Zrównoważony rozwój, by ziemia służyła zarówno nam, jak i tym, którzy przyjdą po nas. Współpraca, bo ogrodu nie buduje się samotnie. Transparentność i uczciwość, które dają zaufanie. Szacunek i życzliwość, dzięki którym ogrody stają się miejscem, gdzie ludzie naprawdę potrafią być dla siebie dobrzy.

Polski Związek Działkowców to nie instytucja stojąca nad nami. To my — wszyscy działkowcy, którzy wstają rano, by podlać grządki; którzy troszczą się o ogród, nawet gdy mają mało czasu; którzy pomagają sąsiadowi, gdy brakuje mu narzędzia lub rady. Każdy z nas dokłada cegiełkę, czasem małą, czasem ogromną — ale wszystkie razem budują coś trwałego i pięknego.

Gdy patrzymy na ogrody, widzimy nie tylko rośliny. Widzimy miejsce, gdzie ludzie odnajdują spokój, sens, wspólnotę i radość. I wiemy, że tylko razem możemy ich bronić, rozwijać je i sprawić, by trwały przez kolejne pokolenia. Siła jedności jest czymś niezwykłym. Gdy jesteśmy razem — jesteśmy nie do zatrzymania.

Jedność to nasza siła.
Razem stanowimy PZD.
Razem tworzymy ogrody.
Razem możemy więcej.

Danuta Karczewska – ROD „A. Mickiewicza” w Toruniu, działkowiczka od ponad 25 lat.

PZD odpowiada na wyzwania klimatyczne. Fakty zamiast manipulacji

gru 15, 2025

W ostatnim czasie przeciwnicy Polskiego Związku Działkowców nasilili rozpowszechnianie nieprawdziwych i zmanipulowanych informacji, których celem jest podważenie znaczenia, skuteczności i dorobku Związku. Co szczególnie istotne, część tych osób jeszcze niedawno była pracownikami struktur PZD, a więc doskonale zna skalę działań podejmowanych przez Krajowy Zarząd i Krajową Radę. Mimo tej wiedzy posługują się fałszywymi tezami, próbując kreować obraz organizacji biernej czy niezaangażowanej w rozwój ogrodnictwa działkowego. Takie przekazy nie tylko mijają się z prawdą, ale wręcz wprowadzają opinię publiczną w błąd, ignorując inicjatywy o strategicznym znaczeniu dla działkowców i polskich miast. Jedną z nich — sztandarową i szeroko zakrojoną — jest Otwarty Program Klimatyczny PZD.

Program ten został przyjęty przez Krajową Radę PZD jako odpowiedź na narastające wyzwania klimatyczne, które bezpośrednio wpływają na funkcjonowanie ROD oraz jakość życia mieszkańców miast. Jest to kompleksowy, wielowymiarowy projekt, pokazujący, że PZD działa nie tylko reaktywnie, ale przede wszystkim proaktywnie – wyznaczając kierunki rozwoju dla ogrodnictwa działkowego w Polsce. Krajowy Zarząd PZD koordynuje wdrażanie programu, przygotowuje materiały instruktażowe i eksperckie, wspiera zarządy ROD oraz organizuje szeroko zakrojone działania edukacyjne. Dzięki temu ogrody działkowe otrzymują konkretne narzędzia, wskazówki oraz wsparcie, które pozwalają wdrażać rozwiązania realnie wzmacniające odporność ogrodów na zmiany zachodzące w środowisku.

Otwarty Program Klimatyczny skupia się na kluczowych aspektach: zwiększaniu bioróżnorodności, ochronie i retencji wody, dostosowywaniu zieleni do zmieniającego się klimatu, rozwijaniu działań edukacyjnych oraz wzmacnianiu roli ogrodów działkowych jako zielonych enklaw w zurbanizowanych przestrzeniach. To nie tylko poprawia warunki użytkowania działek, ale także wpływa na jakość życia w miastach.

Korzyści wynikające z realizacji programu są bowiem odczuwalne znacznie szerzej niż tylko na terenach ROD. Ogrody działkowe w naturalny sposób poprawiają jakość powietrza, pełniąc funkcję zielonych filtrów w przestrzeni miejskiej. Rozbudowana roślinność, ochrona drzewostanu i zwiększanie powierzchni biologicznie czynnej pomagają przeciwdziałać zjawisku miejskiej wyspy ciepła, co jest jednym z najpoważniejszych problemów współczesnych metropolii. ROD, dzięki modernizacjom i wdrażanym rozwiązaniom retencyjnym, odciążają systemy kanalizacji deszczowej, łagodząc skutki intensywnych opadów i zapobiegając lokalnym podtopieniom. Jednocześnie stanowią ostoję bioróżnorodności – miejsce, w którym przetrwać mogą owady zapylające, ptaki i drobne zwierzęta, coraz bardziej wypierane z miejskich ekosystemów. Ogrody stają się również ważnym centrum edukacyjnym: prowadzone są warsztaty ekologiczne, akcje informacyjne, a działkowcy oraz mieszkańcy miast zyskują wiedzę o bezpiecznym i zrównoważonym gospodarowaniu zasobami przyrody.

Wszystko to jest możliwe dzięki konsekwentnym działaniom Krajowej Rady PZD i Krajowego Zarządu PZD, które tworzą i wdrażają rozwiązania systemowe. To właśnie te organy przygotowują programy, uchwały, standardy i wytyczne, których realizacja zmienia ogrody działkowe w bardziej funkcjonalne, nowoczesne i ekologiczne przestrzenie. Trudno więc znaleźć bardziej oczywisty dowód na to, że PZD działa odpowiedzialnie, kompetentnie i długofalowo — w całkowitym przeciwieństwie do narracji formułowanych przez osoby próbujące zdyskredytować Związek z pobudek, które z troską o działkowców nie mają nic wspólnego.

Otwarty Program Klimatyczny PZD jest przykładem, że Związek nie tylko nadąża za wyzwaniami współczesności, ale wręcz aktywnie na nie odpowiada, kreując rozwiązania służące zarówno działkowcom, jak i całym społecznościom miejskim. Ogrody działkowe przestają być wyłącznie miejscem rekreacji — stają się istotnym elementem strategicznej infrastruktury, poprawiającym jakość życia, bezpieczeństwo ekologiczne i komfort mieszkańców miast. To dowód, że PZD jest aktywnym, odpowiedzialnym i nowoczesnym partnerem, którego działalność przyczynia się do wzmacniania zielonego potencjału polskich miast oraz budowania odporności na skutki zmian klimatycznych.

mgr B. Łubkowska

st. instruktor ogrodnictwa OZ Toruńsko-Włocławskiego PZD

Narada instruktorów ds. ogrodniczych

gru 12, 2025

W dniu 10 grudnia 2025 r. w Warszawie odbyła się narada instruktorów ds. ogrodniczych, zatrudnionych w biurach Okręgowych Zarządów PZD, w której udział wzięło 18 instruktorów. Naradę otworzył członek Krajowego Zarządu PZD, przewodniczący Komisji ds. oświaty i konkursów Edward Galus, witając uczestników i podkreślając ilość zmian jakie zaszły w bieżącym roku zarówno w zakresie oświaty, jak również innych kierunków działalności Związku.

Pierwszym tematem poruszanym na naradzie było znaczenie planów zagospodarowania ROD dla sprawnego funckjonowania ROD i struktur Związku, który przedstawiła Pani Mariola Kobylińska, kierownik Wydziału Gospodarki Gruntami JK PZD.  

Referentka przywołała informację o prowadzonym przez JK PZD badaniu przebiegu tworzenia planów zagospodarowania w ROD w latach 2024 i 2025, z których wiele zrealizowanych było w ramach programu ARiMR „Rozwój zielonej infrastruktury poprzez wsparcie ogrodów działkowych”. Zwróciła uwagę na potrzebę transparentnego wybierania wykonawcy planu.  Szczegółowo omówiona została związana z tym uchwała nr 521/2025 KZ PZD z dnia 4 listopada 2025 r. w sprawie zasad sporządzania i aktualizacji planów zagospodarowania rodzinnych ogrodów działkowych w Polskim Związku Działkowców. Przedstawiono m.in. najważniejsze kwestie dotyczące planowania sporządzenia lub aktualizacji planu zagospodarowania, finansowania, procedury wyboru wykonawcy, odbioru i płatności oraz kompetencji zarządu ROD i okręgowego zarządu.

Zwrócono także uwagę na zadania instruktorów ds. ogrodniczych, którzy podczas kontaktów z zarządami ROD planującymi sporządzenie lub aktualizację planu powinni wskazywać właściwe procedury postępowania. Referentka odpowiedziała także na pytania uczestników i podkreśliła plany Krajowej Rady co do dalszego monitowania realizacji planów zagospodarowania w ROD.

Następnie starsza instruktor ds. ogrodniczych JK PZD Ewelina Skarzyńska przedstawiła temat nowych regulacji działalności oświatowej w Związku, przyjetych przez KZ PZD.

Pierwszym poruszonym zagadnieniem była uchwała Krajowego Zarządu nr 347/2025 w sprawie przyjęcia programu podstawowego szkolenia dla nowych działkowców. Referentka podkreśliła, że ujednolicenie programów szkoleniowych w całym Związku ma na celu podniesienie rangi i wartości merytorycznej szkoleń, oraz zapewnienie spójności procesu edukacyjnego w całym Związku, tak aby każdy nowy działkowiec – niezależnie od miejsca zamieszkania – otrzymywał tę samą jakość wiedzy i przygotowania do odpowiedzialnego korzystania z działki i funkcjonowania w ROD.  Przypomniano również, że zgodnie z uchwałą KZ PZD nr 348/2025 zostały przygotowane, wydane i rozdysponowane do Okręgów świadectwa ukończenia podstawowego szkolenia dla nowych działkowców – jednolite dla działkowców w całej Polsce.

Następnie zreferowane zostały założenia uchwały KZ PZD nr 417/2025 z dnia 23 września 2025 r. w sprawie zasad powoływania i funkcjonowania Ośrodków Działalności Oświatowej w Okręgach PZD. Przedmiotowa uchwała określa wiele zadań dla instruktorów ds. ogrodniczych, związanych zarówno z procedurą powoływania ośrodków, obowiązkami okręgowych zarządów  i kierownika ośrodka w związku z jego powołaniem i dalszym funkcjonowaniem. Podkreślono cel uregulowania działalności ośrodków, jakim jest docieranie z działalnością oświatowaą prowadzoną na wysokim poziomie, do jak najszerszego grona działkowców. 

Podczas narady przypomniano o założeniach uchwały KZ PZD nr 103/2025 z dnia 15 kwietnia 2025 r. w sprawie w sprawie wynagradzania wykładowców prowadzących wykłady w PZD oraz kierowników szkoleń. Uchwała wyznaczyła nie tylko nowe, korzystniejsze stawki dla wykładowców i kierowników szkoleń, ale także określiła kluczowe obowiązki kierownika szkolenia oraz zasady angażowania wykładowców. Podkreślono, że wykładowcy zewnętrzni angażowani do prowadzenia szkoleń powinni posiadać wykształcenie wyższe i doświadczenie odpowiadające tematom prowadzonych wykładów.

Kolejną omówioną kwestią było wydanie i przekazanie do wszystkich Okręgów „Dziennika podstawowego szkolenia dla nowych działkowców” oraz „Dziennika szkoleniowego”, które ułatwią prowadzenie dokumentacji oraz czynności administracyjnych i sprawozdawczych zarówno w Okręgach, jak i w Ośrodkach Działalności Oświatowej. Dzięki jednolitemu wzorowi możliwe będzie zapewnienie przejrzystości i porównywalności danych dotyczących szkoleń w całym Związku.

Referentka zwróciła uwagę uczestników także na wydawnictwa Związkowe i potrzebę ich promocji oraz sprawnej dystrybucji do wszystkich ROD. Przypomniała także o wydanych w tym roku broszurach i plakatach, oraz zmianach w zasadach dostarczania nowym działkowcom „Poradnika początkującego działkowca”.

W kolejnej części narady dyrektor Biura Prawnego JK PZD r. pr. Bartłomiej Piech przedstawił propozycje nowelizacji przepisów w zakresie usuwania drzew z działek i terenów ogólnych ROD.

Z uwagi na fakt, iż w sejmie trwają prace nad projektem nowelizacji ustawy o ochronie przyrody, planowane jest zgłoszenie propozycji do nowelizacji, które m.in. uprościły by proces składania wniosku o wycinkę drzewa przez działkowców i ROD, a także zrównałyby sytuację działkowców z innymi osobami fizycznymi, będącymi właścicielami drzew, w zakresie uzyskiwania zezwoleń. Wśród uczestników narady wywiązała się dyskusja dotycząca obecych procedur i podejścia urzędów gmin do ich egzekwowania.

Starszy inspektor ds. prawnych JK PZD Joanna Jędrzejewska przedstawiła wyniki badania zjawiska zmieszkiwania i budownictwa ponadnormatywnego w ROD oraz działania okręgowych zarządów i zarządów ROD, jakie powinny być wdrażane w celu skutecznej eliminacji tych nieprawidłowości. Referentka podkreśliła duże znaczenie przeglądów zagospodarowania ROD i konieczność szybkiej reakcji na stwierdzone naruszenia przepisów.

Pani Jędrzejewska w ramach tematu dotyczącego współpracy zarządów ROD z OZ zreferowała wyniki badania realizowanego w ramach „Programu współpracy struktur PZD”. Omówione zostały zalety współpracy wewnątrz Związku, oraz obowiązki zarządów ROD i okręgowych zarządów PZD po kampanii walnych zebrań. Przedstawiono propozycje działań aktywizujących zarządy ROD oraz wzmacniających poczucie przynależności do struktur Związku i po raz kolejny podkreślono rolę kontaktu bezpośredniego i wizyt w ROD.

Następnie starsza instruktor ds. ogrodniczych JK PZD Ewelina Skarzyńska przedstawiła nowe regulacje w sprawie gospodarki bioodpadami w ROD. Omówione zostały zmiany proponowane w projekcie nowelizacji ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, które wpływają na ROD i działkowców, m.in. możliwość zwolnienia ROD z  obowiązku posiadania pojemnika lub worka na odpady bio oraz zwolnienia w części z opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, zwiększenia nacisku na segregację odpadów, większej dostępności PSZOK-ów. Poruszono również temat wystąpienia Departamentu Gospodarki Odpadami Ministerstwa Klimatu i Środowiska do Jednostki Krajowej PZD o szereg danych związanych z zagospodarowaniem bioodpadów w ROD oraz udziału wytypowanych ROD w przedsięwzięciu pn. „Bioodpady komunalne posegregowane i poddane recyklingowi u źródła w Polsce”.

Starsza instruktor ds. ogrodniczych JK PZD omówiła również wyniki badań zawartości metali ciężkich i pestycydów w warzywach i owocach z 16 warszawskich ogrodów. Przedstawiono najważniejsze ustalenia wynikające z przeprowadzonych analiz, omówiono sposoby ograniczania narażenia na szkodliwe substancje oraz dotychczasowe i planowane działania Związku w tym zakresie. Zaapelowano także do instruktorów o śledzenie materiałów publikowanych przez Krajowy Zarząd PZD dotyczących ograniczania zagrożeń związanych z metalami ciężkimi i pestycydami oraz o upowszechnianie tych informacji wśród działkowców i zarządów ROD.

W kolejnym punkcie narady Prezes PZD mgr inż. Eugeniusz Kondracki przedstawił najważniejsze problemy występujące aktualnie w PZD. Prezes zwrócił uwagę na działania zmierzające do podważenia jedności struktur Związku prowadzone przez firmę założoną przez byłego wieloletniego pracownika oraz jego wspólnika – osobę powiązaną z podmiotem usługowym współpracującym niegdyś z PZD i czerpiącym z tej współpracy znaczące korzyści finansowe. Promowany przez te osoby model funkcjonowania ogrodów stoi w sprzeczności ze Statutem PZD i zasadami obowiązującymi w Związku. Działania te są wspierane intensywną kampanią medialną, w której PZD, organizacja z ponadstuletnią tradycją, znaczącymi osiągnięciami i fundamentalnym wkładem w rozwój ogrodnictwa działkowego w Polsce, przedstawiana jest w sposób nieprawdziwy. W swoim wystąpieniu Prezes przypomniał, jakie doświadczenia Związek ma za sobą – wielokrotnie musiał bronić istnienia ROD i praw działkowców. Podkreślił, że obecne problemy, choć wymagają stanowczej reakcji, nie stanowią zagrożenia porównywalnego z kryzysami, które PZD przezwyciężał w przeszłości dzięki solidarności swoich członków. Omówione zostały także dotychczasowe działania KZ PZD i struktur Związku podjęte w tym zakresie. Prezes PZD podkreślił także konieczność rzetelnego podejścia do realizacji planów zagospodarowania ROD przez zarządy ROD i OZ, oraz przestrzegania obowiązujących w tym zakresie procedur.  

W dalszej części wystąpienia Prezes PZD odniósł się do nowych regulacji dotyczących działalności oświatowej Związku, w tym do znowelizowanego programu szkolenia. Podkreślono także znaczenie właściwego doboru wykładowców – osób posiadających wykształcenie kierunkowe, odpowiednie doświadczenie oraz dobrą znajomość specyfiki ogrodnictwa działkowego. Zwrócono uwagę na potrzebę szerokiego docierania z edukacją do działkowców, podnoszenia rangi szkoleń oraz stosowania związanych z tym zasad funkcjonowania Ośrodków Działalności Oświatowej. Omówiono także kwestie związane z wykorzystaniem Funduszu Oświatowego, nowelizację Regulaminu ROD oraz najnowsze publikacje wydawane przez Związek.

Kończąc wystąpienie, Prezes PZD zwrócił uwagę, że praca instruktora ds. ogrodniczych jest wyjątkowo wartościowa – to dzięki działaniom m.in. instruktorów ogrody stają się piękniejsze, lepiej funkcjonujące i coraz bardziej istotne dla społeczeństwa.

Następnie przyszedł czas na wystąpienia instruktorów ds. ogrodniczych z Okręgów, którzy przedstawili wyniki działań oświatowych realizowanych w 2025 r. Była to również okazja do podzielenia się sukcesami oraz wyzwaniami związanymi z prowadzeniem działalności oświatowej w minionym sezonie. Głos zabrali m.in. instruktorzy z Okręgów: Łódzkiego, Podlaskiego, Śląskiego, w Szczecinie, w Lublinie, w Poznaniu, w Krakowie, w Opolu.

Naradę podsumował i zakończył przewodniczący Komisji ds. oświaty i konkursów Edward Galus. 

Ewelina Skarzyńska

starszy instruktor ds. ogrodniczych JK PZD