Ćma bukszpanowa (łac. Cydalima perspectalis) jest bardzo groźnym szkodnikiem. Jego żarłoczne larwy żerują na liściach bukszpanu i wyniszczają rośliny. Jak pozbyć się zielonych gąsienic z bukszpanu?

Ćma bukszpanowa nazywana również ćmą azjatycką jest motylem. Należy do rodziny wachlarzykowatych (Crambidae). Pochodzi z Azji, pierwsze wykrycia miały miejsce w 2007 r. w Holandii, Niemczech i Szwajcarii), do Polski został przywleczony kilka lat temu. Jest wyjątkowo żarłocznym szkodnikiem i szybko się rozprzestrzenia, żeruje na krzewach popularnego u nas bukszpanu. Potrafi zniszczyć nawet całe krzewy robiąc całkowite spustoszenie w parkach i ogrodach. W Polsce niestety nie ma naturalnych wrogów.

Opis szkodnika

Dorosły osobnik (motyl) ćmy bukszpanowej nie jest szkodliwy, mierzy około 4 cm (przy rozłożonych skrzydłach), jest biały bądź brązowy. Szkodnik składa jaja na spodniej stronie liści, wewnątrz krzewów. Następnie z jaj wylęgają się larwy, które przekształcające się w jasnozielone z brązowymi paskami gąsienice. Dorastają do 35-44 mm długości, a ich ciało jest owłosione, a głowa jest koloru czarnego.

Objawy występowania i szkodliwość

Kolejnym etapem jest przepoczwarczenie się w kokonach, które budowane są z dwóch sklejonych ze sobą przędzą liści bukszpanu. W ciągu jednego roku ćma bukszpanowa może mieć nawet cztery pokolenia! W efekcie żerowania gąsienic ćmy bukszpanowej powstają tzw. gołożery, czyli pędy pozbawione liści. Na krzewie pozostaje tylko przędza. W efekcie roślina zamiera. Coraz częściej ćma bukszpanowa zaczyna atakować też inne rośliny, jak np.irga, laurowiśnia, ostrokrzew, trzmielina.

Jak pozbyć się ćmy bukszpanowej z ogrodu?

Ćmę bukszpanową należy zwalczać od razu po zauważeniu gąsienic i objawów ich żerowania.

Krzewy bukszpanu należy regularnie i często sprawdzać pod kątem obecności gąsienic i śladów żerowania (lepka przędza z odchodami). Szkodnik składa jaja i żerują gąsienice wewnątrz krzewu dlatego tam należy wyjątkowo dokładnie sprawdzać.
Po pojawieniu się ćmy możemy spróbować pozbyć się ich mechanicznie:

• strząsając gąsienice na rozłożone pod krzewami płachty folii (gąsienice potem należy skutecznie zniszczyć). Następnie warto wybrać ręcznie pozostałe gąsienice, które pozostały na krzewie. Pędy, na których nie pozostało wiele liści oraz widać oprzędy, należy wyciąć i spalić.
• wymywając gąsienice z krzewów silnym strumieniem wody.
• montując pułapkę feromonową do wabienia owadów dorosłych i wyłapywać je nie dopuszczając do złożenia jaj.
• Opadłe liście lub przycięte gałęzie należy zniszczyć, aby nie zimowały jaja szkodnika.

Chemicznie można zwalczać ćmę bukszpanową opryskując rośliny środkami:

• Decis,
• Mospilan,
• Karate Zeon,
• Sherpa,
• Polysect bukszpan 005 SL Ultra,
• Lepinox Plus (preparat biologiczny) 
• Spintor 240 SC, 
• Calypso 480 SC.

Dorota Mierzejewska

Każdy z nas odczuł z pewnością zmiany zachodzące w naszym otoczeniu związane z klimatem. Tegoroczna bezśnieżna zima była najcieplejszą zimą w minionym dziesięcioleciu. W wielu rodzinnych ogrodach działkowych w Okręgu Sudeckim PZD występowały przypadki ograniczenia dostawy wody z sieci wodociągowej.

Podobnie będzie w tym roku. Jednym z proponowanych rozwiązań, szczególnie polecanym dla nowych działkowców, którzy co dopiero planują nasadzenia na działkach będzie nasadzenie drzew, krzewów lub bylin odpornych na suszę.

Na co powinnyśmy szczególnie zwrócić uwagę ?

• wybrać rośliny o długim systemie korzeniowym, które na tyle głęboko się zakorzeniają, aby dostać się do pokładów wilgoci w glebie. Pamiętając o wzbogaceniu każdego dołka pod sadzoną roślinę o dawce żyznej gleby o odpowiednim ph dla każdej z roślin,
• sadzić rośliny, które magazynują wodę w swoich organach np. liściach lub pędach (sukulenty), aby w okresach suszy ją pobierać dla przeżycia,
• sadzić roślin o srebrzystym ulistnieniu, pokrytych kutnerem lub woskowym nalotem. Odbijają one promienie słoneczne a tym samym zmniejszają parowanie

• sadzić rośliny rodzime, takie które przyciągają pożyteczne owady, motyle i ptaki, spowalniają spływ wód opadowych,
• stosować ściółkowanie rabat, która pomoże nam w oszczędzaniu wody i zatrzymywanie jej w glebie jak najdłużej,
• stosować żel przy sadzeniu nowych roślin, który pęczniejąc pochłania dużo wilgoci, oddając ją podczas wysychania gleby. Dzięki temu korzenie roślin są dłużej zaopatrywanie w niezbędną wilgoć,
• cieniować nasadzenia po posadzeniu, w celu zmniejszenia parowania wody z gleby.

Polecane gatunki roślin odpornych na suszę

Z traw dobre będą przede wszystkim miskanty chińskie, śmiałek darniowy, kostrzewy oraz turzyce.

Z bylin sukulenty: rojniki rozchodniki, jeżówki, rudbekie, liatrę kłosową, perowskię, szałwię omszoną, czyściec wełnisty, goździki, maki, lawendę, wilczomlecze, krwawniki, zawciągi, nawłocie ostrogowce, werbenę patagońską, jukki, żeleźniaki.

Z dwuletnich naparstnice i dziewanny oraz malwy. Do krzewów z tej grupy możemy zaliczyć budleję, jaśminowce, pęcherznice, perukowce i berberysy.

Z drzew i krzewów owocowych: aronia śliwolistna „Nero”, jarząb „Rose Queen”, jagoda kamczacka „Wojtek”, grusza piłkowana, leszczyna wielkoowocowa „Syrena”, dereń jadalny, bez czarny „Sampo”, irga (Cotoneaster subacutus), pigwowiec katajski, róża pomarszczona „Handavem”.

Działka obsadzona roślinami ozdobnymi i owocowymi wskazanymi w artykule, odpornymi na suszę będzie samowystarczalna i zadziwi nas swoją żywotnością i bujnością nawet jeśli przez jakiś czas nie będzie opadów deszczu.

Warto również zapoznać się z zaleceniami Krajowego Zarządu PZD dla wszystkich działkowców >>

Sabina Przepiórska – Instruktor ds. ogrodniczych

PZD – Okręg Sudecki

Dalie ogrodowe to byliny nie zimujące w gruncie. Sadzi się je w ogrodzie z początkiem maja (po tzw. zimnych ogrodnikach). Odmiany dalii różnią się między sobą wysokością, typem kwiatostanów oraz barwą. Paleta barw jest szeroka, brak w niej tylko niebieskiego.

Rozróżnia się odmiany o koszyczkach kwiatowych z jednym okółkiem kwiatów języczkowatych (popularne są gównie odmiany karłowe) (fot.1), dalie pomponowe o koszyczkach kulistych (fot. 2) oraz kaktusowe, o kwiatach rurkowato zwiniętych i spiczastych (fot. 3).

Dalie wymagają gleby bardzo żyznej, przepuszczalnej, ale wilgotnej oraz słonecznego stanowiska. Przed zasadzeniem, należy dokładnie przejrzeć wszystkie karpy czy nie są zaschnięte, uszkodzone, chore, porażone przez pleśń czy zagniwające. Wszystkie nieprawidłowości należy usunąć. Duże karpy warto podzielić na mniejsze, w ten łatwy sposób rozmnożymy nasze kwiaty i będziemy mieć ich więcej. Po podzieleniu, każda nowa część powinna być złożona z kilku bulw z 2-3 widocznymi pąkami na każdej. Przed posadzeniem karpy warto namoczyć przez kilka godzin w wodzie.

Bulwiaste korzenie umieszczamy w dołkach na głębokość 5-10 cm w zależności od wielkości bulwy, tak, aby były swobodnie rozłożone, a suchy ubiegłoroczny pęd wystawał nad powierzchnię. Pędy wysokich odmian dalii należy palikować, aby nie wyłamywał ich wiatr czy ulewny deszcz. Dlatego już w trakcie sadzenia tych odmian przed zasypaniem dołka ziemią należy pamiętać o wbiciu palika, aby potem nie uszkodzić bulwiastych korzeni. Po 2-3 tygodniach powinna się ukazać młoda roślina. Jeśli w tym okresie wystąpi niebezpieczeństwo przymrozków, trzeba koniecznie rośliny zabezpieczyć, np. okryć włókniną.

Agnieszka Przewrocka
Instruktor ds. ogrodnictwa

Początek wiosny to dobry czas na przesadzenie naszych roślin doniczkowych. Należy pamiętać, że przesadzenie roślin doniczkowych nie zawsze musi się wiązać z dobraniem dla nich większych doniczek. Na co zwracamy uwagę przy przesadzaniu roślin:

Ostatnie zdarzenia w kraju i na świecie, wywołują duży niepokój. Konieczność ograniczenia przemieszczania się i zalecenia aby pozostać w domach to aktualnie najlepszy sposób na powstrzymanie rozprzestrzeniania się  choroby. Niech to nie będzie czas zmarnowany.

Niebawem wrócimy do naszych ogrodów z szumiącą już na parapetach rozsadą i nasionami, coraz mocniej utwierdzeni w przekonaniu, jak cenne jest posiadanie własnych plonów.

Już teraz wato przygotować dobry plan

na ogród pełen ekologicznych warzyw.

Najważniejsze zasady dobrze zaplanowanej uprawy

1. Nie wolno uprawiać po sobie roślin spokrewnionych – należących do tego samego gatunku ani rodziny np. po rzodkiewce nie sadzi się kalarepy lub brokułu oraz nie łączy poplonów z rzepaku i gorczycy z warzywami z rodziny kapustowatych. Powodem takich zaleceń jest rozprzestrzenianie się kiły kapusty atakującej wszystkie gatunki należące do tej rodziny roślin. Z powodu nagromadzenia agrofagów niszczących bakterie brodawkowe żyjące w symbiozie rodziną bobowatych należy nie częściej niż co 4 lata powtarzać uprawy roślin strączkowych (zgłasza grochu). Ze względu na nicienie mątwika burakowego, należy zachować czteroletni odstęp przed powrotem na to samo stanowisko buraka ćwikłowego.
2. Rośliny o płytkim systemie korzeniowym należy uprawiać na przemian z roślinami korzeniącymi się głęboko. Następstwo roślin o podobnej budowie systemu korzeniowego prowadzi do jednostronnego zubożenia gleby ze składników pokarmowych tych samych warstw gleby. Stąd najpierw sadzi się rośliny o głębokich korzeniach (burak ćwikłowy, kapusta, marchew), a następnie płytko korzeniące się gatunki (cebula, sałata, szpinak), tworząc dla nich tym samym naturalny drenaż.
3. 3.     Rośliny okrywające glebę powinno się uprawiać przed gatunkami wrażliwymi na zachwaszczenie. Przykładowe rośliny cieniujące to: dynia, cukinia, ogórek, kapusta, a wrażliwe na zachwaszczenie są cebula z siewu, marchew i pietruszka.

W uprawie roślin tym samym zagonie, w zależności od gatunku, należy zachować minimalny odstęp czasu zgodny z poniższą tabelą.

Naturalną, biologiczną formą ochrony upraw jest łączenie nasadzeń gatunków, które wzajemnie chronią się przed szkodnikami. Przykładem jest  cebula i marchew, którym olejki lotne na przemian odstraszają śmietkę cebulankę oraz połyśnicę marchwiankę. Pomiędzy grządkami roślin warzywnych warto stosować też wsiewki ziół (tj. koper, szałwia, bazylia, tymianek, rozmaryn, bylica), których zapach odstrasza niektóre szkodniki i gryzonie. Podobne właściwości, ale w stosunku do bakterii i grzybów mają związki lotne zawarte w czosnku i cebuli. Warzywa te posadzone pomiędzy truskawkami zapobiegają szarej pleśni.

Zestawienie gatunków dla upraw współrzędnych

Uprawa roślin ogrodniczych, szczególnie na niewielkim areale, wymaga systematycznej rotacji gatunków. Zmianowanie roślin pozwala ograniczyć zjawisko zmęczenia gleby. Dobrze zaplanowane następstwo roślin po sobie pozwala na uzyskanie zdrowych, wysokich i dobrej jakości plonów oraz ułatwia utrzymanie dobrej kultury i żyzności gleby.

dr inż. Anna Ewa Michowska, Okręg w Lublinie

Kwiecień, to idealny moment na pielęgnację naszego trawnika. Prawidłowa pielęgnacja na długo zapewni trawnikowi dobry wygląd. Podstawowe zabiegi to koszenie, nawożenie oraz nawadnianie. Raz do roku warto wykonać wertykulację (podłużne nacięcia powierzchni murawy) i aeracje (napowietrzanie gleby). Nie zapominajmy o walce z chwastami, grzybami i szkodnikami.

Pielęgnację należy rozpocząć od skoszenia trawy. Wiosną na każdym trawniku warto przeprowadzić wertykulację. Zabieg ten rozluźnia strukturę gleby, jak również usuwa nierozłożone resztki organiczne. Czynność tę można przeprowadzić wertykulatorem mechanicznym lub specjalnymi grabiami. Ostrza wertykulatora rozerwą rozłogi, poderwą chwasty, dzięki czemu ich korzenie szybciej przeschną, a co za tym idzie- zginą. Po wertykulacji trawnik należy dokładnie wygrabić.

Aeracja ma na celu napowietrzenie oraz rozluźnienie gleby, jak również pobudzenie do wzrostu i zwiększenie masy korzeniowej murawy. Napowietrzanie można wykonać przy pomocy wideł, nakładek na buty z kolcami, bądź specjalistycznych narzędzi ogrodowych.

Trawnik strzyc, dopiero gdy jest potrzeba. Zbyt częste i niskie koszenie negatywnie wpływa na regenerację trawy i jej krzewienie. W okresie suszy trawnik przycinać wyżej, aby ograniczyć parowanie. Nie pozostawiać skoszonych odpadów na trawniku, ponieważ sprzyja to rozwojowi pleśni i chorób.

Na glebach piaszczystych i słabo utrzymujących wilgoć, w upalne lata trawnik należy nawadniać.

Pod drzewami i krzewami zastosować misy (teren zlokalizowany bezpośrednio pod rośliną) np. w kształcie koła. Pozwolą one zabezpieczyć płytki system korzeniowy oraz pień przed uszkodzeniem mechanicznym. Obszar ten pozostawić wolny od roślinności, co zlikwiduje problem konkurencji o wodę i składniki pokarmowe między roślinami.

AP